Vì sao máy bán hàng tự động lại phổ biến tại Nhật Bản? 5 bí mật chỉ người Nhật mới biết

1. Mức độ an toàn của Nhật Bản có liên quan tới sự phổ biến của những chiếc máy bán hàng tự động?

Với máy bán hàng tự động, toàn bộ quá trình mua hàng và thanh toán được thực hiện một cách tự động và tất nhiên máy sẽ giữ tiền do người mua trả. Những chiếc máy có chứa nhiều tiền như vậy được lắp đặt ở những ngóc ngách trong thành phố sẽ dễ dàng trở thành đối tượng của những tên tội phạm. Trên thực tế, ở nhiều quốc gia trên thế giới đã xảy ra những hành vi phạm pháp, trộm cắp liên quan tới máy bán hàng tự động, không ít những trường hợp máy bán hàng tự động được lắp đặt trong khung sắt như một giải pháp phòng chống tội phạm. Có thể nói rằng, để lắp đặt và vận hành máy bán hàng tự động một cách ổn định thì vấn đề trị an là một trong những yếu tố quan trọng. Trong khi đó, Nhật Bản là một quốc gia đứng đầu thế giới về trật tự trị an, nơi phụ nữ có thể đi một mình trên đường lúc đêm khuya hay hành khách để điện thoại trên đầu gối trong khi ngủ gật trên tàu điện mà không sợ mất. Đây có thể nói là điều kiện tốt để lắp đặt máy bán hàng tự động, là một yếu tố liên quan tới mức độ phổ biến của những chiếc máy này trên khắp nước Nhật. Tất nhiên, ở Nhật Bản cũng có xảy ra những trường hợp máy bán hàng tự động bị phá hoại, nhưng nhìn chung số lượng không đáng kể so với thế giới.

2. Những người Nhật luôn bận rộn có thể tiết kiệm thời gian mua đồ uống nhờ máy bán hàng tự động?

Một lý do khác để giải thích cho độ phổ biến của những máy bán hàng tự động ở Nhật Bản là sự liên hệ mật thiết giữa thói quen tiêu dùng của những người Nhật luôn bận rộn và đặc tính tiện lợi, rút ngắn thời gian mua hàng của những chiếc máy này. Ví dụ, những khu vực có số lượng máy bán hàng tự động đặc biệt nhiều như Tokyo hay Aichi có những đặc điểm rất giống nhau. Cả hai nơi này đều là những đô thị với quy mô kinh tế hàng đầu Nhật Bản, đồng thời Tokyo và Nagoya (thuộc Aichi) đều nổi bật về số lượng giờ làm thêm/ngày của nhân viên văn phòng. Tóm lại, có thể thấy rằng số lượng nhân viên văn phòng làm việc bận rộn càng nhiều thì số lượng máy bán hàng tự động càng tăng. Ta có thể hiểu rằng đây là một mối quan hệ nhân quả.

Vậy nếu so sánh với số giờ làm việc của nhân viên văn phòng trên thế giới thì sao? Nhìn vào bảng xếp hạng giờ làm việc theo quốc gia trên trang web cung cấp dữ liệu thống kê toàn thế giới "GLOBAL NOTE", Nhật Bản đứng thứ 22. Chỉ nhìn vào số liệu này thì nhiều quốc gia có số giờ làm việc/người cao hơn Nhật Bản. Tuy nhiên, Nhật Bản được cho là có năng suất lao động thấp trong số các quốc gia phát triển, và ở Nhật người lao động được phép làm thêm nhưng nếu số giờ vượt quá con số nhất định thì sẽ không được trả thêm tiền và không được tính là làm thêm nữa. Như vậy, dù người Nhật làm thêm số giờ tương đương với các nước khác nhưng nếu vượt quá con số nhất định sẽ không được tính là làm thêm, tình trạng này được gọi là lao động không tính giờ. Nếu tính đến số giờ không được thống kê do phong cách làm việc đặc biệt của người Nhật nhằm bù đắp lại năng suất lao động thấp, thì số giờ lao động của người Nhật chắc chắn sẽ vượt xa vị trí số 22, thậm chí là đứng đầu trên bảng xếp hạng thế giới. Những người Nhật bận rộn sẽ có xu hướng tiết kiệm thời gian, không muốn phải ghé qua các quán cà phê hoặc xếp hàng tại những cửa hàng bán lẻ để mua đồ uống nên ngày càng nhiều người sử dụng máy bán hàng tự động để rút ngắn thời gian mua hàng. Đây là một trong những lý do tại sao máy bán hàng tự động là vô cùng hữu ích đối với người Nhật.

3. Ai cũng có thể lắp đặt máy bán hàng tự động!? Có những người mở máy bán hàng tự động làm nguồn thu nhập phụ!

Nguyên nhân thứ ba có liên quan đến chiến lược của các nhà sản xuất máy bán hàng tự động nhằm mục đích mở rộng kênh bán hàng thông qua loại máy này. Khi loại máy này mới xuất hiện, mỗi của hàng muốn lắp đặt máy bán hàng tự động phải chi trả khoản tiền lên tới hàng triệu yên cho mỗi chiếc máy. Với mức giá này thì cửa hàng phải bỏ ra quá nhiều chi phí lắp đặt nên máy bán hàng tự động chưa thực sự phổ biến. Để khắc phục tình trạng này, các nhà sản xuất máy bán hàng tự động bắt đầu cho thuê máy miễn phí. Động thái này đã dẫn đến sự bùng nổ số lượng máy bán hàng tự động trên toàn quốc.

Trên thực tế, nếu muốn lắp đặt một chiếc máy bán hàng tự động, bạn chỉ cần liên hệ với nhà sản xuất và nhận cấp phép là xong. Ngoài ra, sau khi lắp đặt, nhà sản xuất máy bán hàng tự động sẽ đảm nhiệm công việc bảo trì và kiểm tra, bổ sung sản phẩm và thu tiền thanh toán, và người lắp đặt được trả một khoản phí hàng chục phần trăm doanh số. Không yêu cầu bất kỳ loại bằng cấp đặc biệt nào, bất kỳ ai cũng có thể dễ dàng tạo ra nguồn thu nhập mới chỉ bằng cách lắp đặt máy bán hàng tự động. Một phần số lượng máy bán hàng tự động tăng lên là do những người làm công ăn lương lắp đặt nhằm biến đây thành một nguồn phụ thu.

Sau sự điều chỉnh này, những rào cản trong việc lắp đặt máy bán hàng tự động đã giảm đáng kể và đây trở thành một "nghề tay trái" đáng chú ý.  Nhờ đó, số lượng máy bán hàng tự động tăng lên chóng mặt chỉ trong một khoảng thời gian và nay chúng đã có mặt ở khắp nơi.

4. Những công việc hỗ trợ đằng sau sự vận hành của máy bán hàng tự động

Một trong những yếu tố không thể thiếu cho độ phổ biến của máy bán hàng tự động là hệ thống quản lý và vận hành những chiếc máy này. Đó là bởi khi máy bán hàng tự động tăng lên, số lượng lon rỗng xả thải ra môi trường tăng lên và có thể ảnh hưởng tới cảnh quan thành phố. Vậy Nhật Bản làm thế nào để quản lý và giữ gìn môi trường sạch sẽ? Tất cả đều phụ thuộc vào hệ thống quản lý kỹ lưỡng của công ty lắp đặt máy bán hàng tự động. Ví dụ, các công ty lắp đặt phải liên tục quản lý sao cho máy bán hàng tự động vận hành ổn định và hợp vệ sinh bằng cách lắp đặt thùng rác bên cạnh, xử lý rác định kỳ, bổ sung đầy đủ sản phẩm vào máy, kiểm tra và sửa chữa những lỗi hệ thống. Sẽ không quá lời khi nói rằng nhờ những nỗ lực vô hình của các công ty quản lý máy bán hàng tự động mà những chiếc máy này đã trở nên phổ biến ở Nhật Bản.

5. Đã từng có thời người ta có thể mua đồ uống từ máy bán hàng tự động bằng 1 đồng xu

Mức giá rẻ của những mặt hàng được bán tại máy bán hàng tự động cũng đóng góp một phần không nhỏ vào sự phổ biến của những chiếc máy này. Đặc biệt, trước khi Nhật Bản áp dụng thuế tiêu dùng vào năm 1989, đã có lúc người ta có thể mua nước trái cây đóng hộp với giá 100 yên. Việc đặt giá tròn 100 yên khiến người ta có thể mua hàng một cách dễ dàng và thuận tiện chỉ bằng 1 đồng xu cũng là nguyên nhân dẫn đến sự phổ biến của máy bán hàng tự động.

*Tới tới điểm năm 2020, tuy số lượng không nhiều nhưng ở một số nơi, ta vẫn có thể bắt gặp những chiếc máy bán hàng tự động bán đồ uống có giá 100 yên trở xuống như trong ảnh trên.

Mặt khác, số lượng người dùng máy bán hàng tự động đã giảm kể từ năm 2000. Lý do là bởi thuế tiêu thụ ngày một tăng lên, dẫn đến việc người ta không thể mua hàng bằng một đồng xu một cách thuận tiện như trước. Với mức thuế tiêu thụ 10% hiện nay, giá của 1 lon nước ép hoa quả cỡ 185 - 350ml là 130 yên và 1 chai nước bằng nhựa cỡ 490ml - 600ml là 160 yên. Tuy nhiên, số lượng người dùng đang dần hồi phục trong những năm gần đây vì người Nhật đang dần chuyển từ phương thức thanh toán tiền mặt sang tiền điện tử và các máy bán hàng tự động đã có chức năng thanh toán điện tử. Rốt cuộc, sức hút bí ẩn của những chiếc máy bán hàng tự động vẫn nằm ở chức năng thanh toán không cần người, giúp loại bỏ những rắc rối khi phải xếp hàng ở quầy thu ngân để mua một sản phẩm nào đó.

Thông tin thêm: Cách sử dụng máy bán hàng tự động

Quy trình sử dụng máy bán hàng tự động sẽ khác nhau tùy thuộc vào phương thức thanh toán. Nếu thanh toán bằng tiền mặt, đầu tiên bạn hãy cho tiền vào khe nhận tiền. Ngoài tờ tiền giấy mệnh giá 1000 yên, bạn có thể sử dụng tiền xu có mệnh giá 500 yên, 100 yên, 50 yên và 10 yên. Máy không chấp nhận loại tiền xu mệnh giá 1 yên và 5 yên, đồng thời nhiều máy cũng không nhận tiền giấy 1000 yên. Sau khi đưa tiền vào, hãy chọn sản phẩm mà bạn muốn mua. Nếu bạn đưa vào máy vừa đủ số tiền để mua sản phẩm thì việc thanh toán sẽ hoàn thành sau khi bấm nút chọn sản phẩm. Sau đó bạn chỉ việc nhận sản phẩm đã mua ở khay nhận sản phẩm. Nếu có tiền thừa, máy sẽ trả lại vào khay tiền thừa. Mặt khác, nếu thanh toán bằng tiền điện tử, việc đầu tiên bạn cần làm là bấm nút chọn sản phẩm. Khi đó, đèn ở sản phẩm được chọn sẽ bật sáng. Sau đó, hãy đặt thẻ thanh toán điện tử (chẳng hạn như thẻ IC dùng trên các phương tiện giao thông công cộng) lên vùng cảm ứng bên cạnh khe nhận tiền mặt, đợi máy kêu "píp píp" là đã thanh toán xong, sản phẩm bạn chọn sẽ rơi xuống khe nhận hàng.

Ngoài ra, các máy bán hàng tự động có thể có những sản phẩm được in chữ màu xanh hay ghi chữ "つめたい" (tsumetai) màu xanh, hoặc in chữ màu đỏ hay ghi chữ "あたたかい" màu đỏ. Đây là dấu hiệu về nhiệt độ của sản phẩm được phân biệt qua màu sắc: màu xanh là lạnh và màu đỏ là ấm.

Khi tới Nhật, bạn hãy thử mua nước từ máy bán hàng tự động nhé!

Máy bán hàng tự động có mặt ở khắp mọi nơi trên đất Nhật, nhưng mỗi chiếc máy lại có bán những sản phẩm khác nhau. Trong số các sản phẩm được bày bán ở các máy bán hàng tự động, có nhiều loại như nước ngọt, cà phê, sữa chua uống, nước, trà, rượu, thuốc lá, kem, bánh kẹo, mì cốc và bánh ngọt, v.v. Thậm chí, còn có nhiều sản phẩm và kích cỡ chỉ giới hạn dành riêng cho máy bán hàng tự động, không thể tìm thấy trong các cửa hàng tiện lợi hay siêu thị.

Khi tới thăm đất nước mặt trời mọc và bắt gặp một chiếc máy bán hàng tự động, bạn hãy chọn mua một sản phẩm mà mình thích từ chiếc máy này nhé. Hãy coi đây là một cách thú vị để tiêu hiết số tiền lẻ. Sẽ thật đặc biệt khi uống thử một loại đồ uống phổ biến trên khắp thế giới để so sánh hương vị giữa nước mình và Nhật Bản xem có gì khác biệt, hoặc thử uống một loại đồ uống độc đáo chỉ có ở Nhật mà thôi.