Bảo tàng Kiến trúc Không gian mở Edo-Tokyo: Thiên đường của văn hoá và lịch sử Nhật Bản

Mặc dù Nhật Bản được biết đến là đất nước sở hữu vô vàn kiến trúc cổ mang giá trị lịch sử văn hóa, tuy nhiên, cũng có rất nhiều trong số đó đã biến mất sau Thế chiến thứ 2. May mắn thay, những di tích còn sót lại ngày nay đã được bảo tồn cẩn thận tại một vài nơi, trong đó có Bảo tàng Kiến trúc Không gian mở Edo-Tokyo.

Được thành lập năm 1993, Bảo tàng Kiến trúc Không gian mở Edo-Tokyo là nơi lưu giữ  và tái xây dựng lại những tòa nhà mang giá trị lịch sử văn hóa quan trọng. Khi mới được thành lập, công viên này chỉ có 12 công trình kiến trúc cổ, nhưng theo thời gian, ngày càng nhiều những công trình khác đã được di rời tới đây. Hiện nay có tổng cộng 30 công trình kiến trúc cổ nằm tại 3 khu vực chính của khuôn viên: khu vực phía đông, khu vực phía tây và khu vực trung tâm. Người phụ trách hiện tại là nhà kiến trúc và lịch sử kiến trúc nổi tiếng Terunobu Fujimori - cái tên khá quen thuộc với những ai quan tâm đến lĩnh vực kiến trúc.

Những tòa nhà cổ điển cùng với những câu chuyện thú vị liên quan đến lịch sử phát triển của từng tòa nhà sẽ được giới thiệu sau đây. Đầu tiên là tòa nhà Okawa tại Den-en-chofu tọa lạc ở khu vực phía tây. Den-en-chofu được biết đến là một khu dân cư cao cấp và là nơi sinh sống của rất nhiều nhân vật nổi tiếng Nhật Bản. Nhắc đến Den-en-chofu là người ta không thể không nhớ đến cái tên Shibusawa Eiichi - người đã có đóng góp to lớn trong việc xây dựng và phát triển khu dân cư này. Shibusawa Eiichi cũng sẽ là gương mặt mới được in hình trên tờ tiền 10,000 yên mệnh giá cao nhất của Nhật Bản. Không chỉ cống hiến cho sự phát triển ngành công nghiệp hiện đại của Nhật Bản, Eiichi còn đặt nền móng cho xu hướng kiến trúc hiện đại “thành phố vườn” kiểu Anh vào thời Taisho để thiết lập khu dân cư tự cung tự cấp tại khu vực ngoại ô của thủ đô này. Ông chọn thành phố Chofu tại vùng Tamagawadai cho dự án của mình và từ đó mà cái tên “Den-en-chofu” được ra đời.

Tòa nhà Okawa sẽ khiến bạn phải ấn tượng với phong cách phương Tây trang nhã và mĩ lệ. Đây là một kiểu thiết kế khá hiếm vào lúc bấy giờ. Không còn những phòng lót chiếu tatami đậm chất truyền thống Nhật Bản, thay vào đó, bạn sẽ bắt gặp những chiếc ghế trường kỷ, điện thoại, đèn trần, tủ chén bát tại phòng ăn, lò nướng, cùng những đồ gia dụng mang phong cách phương Tây khác. Tất cả những trang thiết bị kiểu này dường như còn rất mới lạ thời bấy giờ. 

Khác với Okawa, tòa nhà kế bên Kunio Mayekawa lại mang những nét đẹp rất riêng nhờ vào phong cách thiết kế độc đáo kết hợp giữa phương Tây hiện đại và kiểu Nhật truyền thống. 

Kunio Mayekawa được biết đến là một kiến trúc sư phong cách hiện đại người Nhật Bản. Tòa nhà này được ông thiết kế trong suốt Thế chiến thứ 2 trong điều kiện hạn chế về không gian hạn hẹp và vật liệu xây dựng khan hiếm. Thoạt đầu nhìn qua, ngôi nhà này đem lại ấn tượng lớn với du khách về vẻ ngoài đậm chất Nhật Bản truyền thống với màu gỗ tự nhiên, mái nhà có thanh chống kirizuma lớn và cửa sổ lồi tại tầng trên. Nhưng khi bước vào trong căn nhà, bạn sẽ phải ngạc nhiên với một không gian rộng mở, lối thiết kế maisonette ấn tượng và thậm chí những đồ đạc trong ngôi nhà đều mang một vẻ trang nhã và cách tân, được thiết kế bởi chính vị kiến trúc sư tài ba Mayekawa. 

Trong chuyến tham quan của mình, bất cứ khi nào bạn cảm thấy mệt và đói thì hãy ghé qua ngôi nhà Georg de Lalandee trong bức hình nhé! Đến với nơi đây, bạn sẽ có cơ hội thưởng thức những bữa ăn ngon miệng trong một không gian sang trọng mà lại không quá đắt đỏ.  

Biệt thự châu Âu độc đáo này được xây dựng từ thời Minh Trị bởi một kiến trúc sư người Đức Georg de Lalande và nhà khí tượng học Kitao Jiro. Georg de Lalande cũng chính là người thiết kế ngôi nhà Weathercock nổi tiếng ở Kobe và Cung điện Chính phủ Nhật Bản tại Hàn Quốc, tuy nhiên, công trình này đã bị phá huỷ vào năm 1995. Kaiun Mishima là cha đẻ của nước uống Calpis nổi tiếng tại Nhật Bản và cũng chính là chủ nhân của ngôi nhà tuyệt đẹp này.

Bên trong ngôi nhà là một quán cà phê thanh lịch và trang nhã - nơi bạn có thể thưởng thức món bò risotto và nhâm nhi một tách cafe hữu cơ hoặc một chai bia Đức.

Tiếp đến là nơi ở của Hachirouemon Mitsui - căn biệt thự kiểu Nhật thời thượng, nơi gia đình nhà tài phiệt Mitsui từng sinh sống. Tham quan bên trong tòa biệt thự, bạn sẽ bị choáng ngợp bởi hoàng loạt các bức tranh tường lộng lẫy nơi đây đẹp tựa như những tác phẩm nghệ thuật tại cung điện dành cho vị tướng daimyo Nhật Bản. Chưa hết, cùng với đó là những đồ dùng trang trí được mạ vàng xa xỉ, những đồ đạc mang phong cách Tây Âu và cả một căn bếp hiện đại vô cùng rộng lớn. Những ngôi nhà thuộc sở hữu bởi gia đình Mitsui tại khắp Nhật Bản cũng được trưng bày, khiến du khách phải trầm trồ với sự giàu có của dòng họ Mitsui - một trong bốn tài phiệt quyền lực nhất nước Nhật. 

Bên dưới là toà nhà kiểu Nhật khác nằm tại khu Trung tâm, mang một vẻ ngoài bình dị và mộc mạc hơn so với toà nhà Mitsui. Chủ nhân của tòa nhà này là Korekiyo Takahashi - người đã dạy học tại các trường dự bị Đại học Tokyo trước khi tham gia vào bộ máy chính phủ. Ông phục vụ với tư cách là thống đốc ngân hàng Nhật Bản và Bộ Tài chính rồi cuối cùng trở thành Thủ tướng thứ 20 của Nhật Bản. Những học trò của ông gồm có Tatsuno Kingo - người được biết đến là “Ông vua của Kiến trúc thời Minh Trị” hay Akiyama Saneyuki - vị chiến lược gia hải quân đã đánh bại tàu chiến Nga trong chiến tranh Nga-Nhật và cả Masaoka Shiki - một trong những người đầu tiên cải cách thơ Haiku (một loại thơ Nhật).

Tuy nhiên, Korekiyo Takahashi đã ủng hộ cải cách giải trừ quân bị và cắt giảm chi tiêu quốc phòng và để lại những ấn tượng không tốt đẹp với quân đội Nhật Bản trong lúc đương nhiệm vai trò chỉ huy Bộ Tài Chính; sau đó, ông đã bị ám sát. 

Toà nhà nhỏ trong bức hình bên dưới từng là đồn cảnh sát koban vào thời Minh Trị. Koban là đơn vị tổ chức nhỏ nhất trong bộ cảnh sát Nhật Bản và thường chỉ có một hay hai lính gác tại đó để đảm bảo an ninh trật tự của khu vực lân cận. Có một vài bàn, ghế và giường ngủ bên trong đồn và thường không có phòng giam.

Cuối cùng, có một con đường nằm ở khu vực phía đông với đầy những căn nhà mang phong cách Showa và một nhà tắm công cộng tên là Kodakara Yu ở cuối đường. Cũng có cả một dãy những căn nhà kiểu Tây, nơi kết hợp cả buôn bán và lưu trú. Tất cả các toà nhà kiểu này đã được di rời đến đây từ nhiều vùng khác nhau trên nước Nhật nhưng đều được xây dựng vào cùng một thời kỳ.

Khi gõ nhẹ vào tường hay ngắm nhìn ngôi nhà từ phía sau, bạn sẽ phát hiện ra rằng những ngôi nhà này đều được xây dựng từ gỗ. Dù bên ngoài được sơn một lớp vữa hay một lớp nhôm mỏng nhưng thật ra, đây đều là những căn nhà được xây bởi những vật liệu truyền thống Nhật Bản như là gỗ. Những tòa nhà này được xây dựng trong cùng một thời kì, đều chịu ảnh hưởng bởi một nền văn hóa và có chức năng như nhau, nhưng mỗi ngôi nhà lại mang một phóng cách và dáng vẻ riêng, thể hiện sự khác biệt về đặc điểm vùng miền. 

Những loại công trình kiến trúc này lần đầu tiên xuất hiện sau trận động đất lớn làm chấn động cả nước Nhật tại vùng Kanto vào năm 1923. Qua thời gian, những căn nhà gỗ này phần nào bị ảnh hưởng bởi hỏa hoạn và động đất, vì vậy mà sau này, những công trình này được phủ một lớp chịu nhiệt bằng đồng thau hoặc vữa. Những lớp vật liệu này còn để trang trí cho công trình này thêm đẹp mắt hơn. Những ngôi nhà được sử dụng phục vụ cả việc buôn bán trông rất bắt mắt bởi những biển hiệu chào mời khách hàng, hay còn được gọi với cái tên là "Biển quảng cáo thiết kế" bởi người phụ trách Terunobu Fujimori.

Cửa hàng cá ngừ khô katsuobushi như trong hình bên dưới là một trong những nơi hiếm vẫn còn lưu giữ được vẻ ngoài đậm chất truyền thống kiểu Nhật. Tại góc cửa vào có một quầy hàng nhỏ bằng đá có chữ “cigarette” (xì gà) bằng tiếng Anh tạo nên một khung cảnh đối lập giữa truyền thống và cách tân vô cùng thú vị.

Hình ảnh bên dưới là của một nhà tắm công cộng theo lối cổ điển - Kodakara Yu. Điều khiến tòa nhà trở nên ấn tượng chính là một chiếc mái ngói lớn, trông giống như loại mái của những ngôi đền cổ kính. Người ta tin rằng sento ban đầu là một phần của nghi thức tắm của Phật giáo được truyền đến Nhật Bản, vì vậy có lẽ lý do tại sao các sento thường được thiết kế như vậy là do nguồn gốc tôn giáo.

Cùng với bức hoạ núi Phú Sĩ trên tường - một đặc điểm được xem là khá điển hình của những nhà tắm kiểu Nhật, bức tường trước vòi tắm còn có những bức vẽ truyện dân gian Nhật, nổi bật nhất là Minamoto no Yoshitsune và Trận chiến Khỉ và Cua.

Trên đây là bài giới thiệu về một vài toà nhà đặc sắc nhất tại Bảo tàng Kiến trúc không gian mở Edo-Tokyo. Những ai yêu mến nhiếp ảnh, lịch sử và kiến trúc chắc chắn nên đến thăm bảo tàng này tại công viên Koganei trong chuyến du lịch tại Tokyo của mình!

 

Nếu bạn muốn gửi phản hồi về bài viết, hay có ý tưởng muốn chia sẻ, hoặc câu hỏi liên quan đến Nhật Bản, vui lòng chia sẻ trên trang Facebook, Twitter, hoặc Instagram của chúng tôi!

 

(Thumbnail Credit: Kentaro Ohno/Flickr)