Những điều thú vị về loài cáo Inari - linh vật dễ thương nhất Nhật Bản

Đôi nét về cáo Inari

Trong tín ngưỡng Thần đạo của Nhật Bản có rất nhiều vị thần khác nhau. Tương tự như các tôn giáo đa thần khác, mỗi vị thần trong tín ngưỡng Thần đạo đều đại diện cho một thứ gì đó, chẳng hạn như thần biển, thần mặt trời, v.v. và thần Inari là vị thần địa diện cho gạo, trà và rượu sake. Đây đều là 3 thứ đóng vai trò quan trọng trong văn hóa Nhật Bản, nên không có gì ngạc nhiên khi hơn 1/3 các đền thờ Thần đạo ở Nhật Bản đều thờ vị thần này.

Theo truyền thuyết, các vị thần thường sẽ chọn ra một con vật làm đại diện cho mình và linh vật của thần Inari chính là một con cáo trắng. Vì vậy, nhiều đền thờ Inari có trưng bày một vài bức tượng cáo nhỏ để bảo vệ đền thờ.

Loài cáo có ý nghĩa như thế nào trong văn hóa Nhật Bản?

Trong văn hóa dân gian Nhật Bản, cáo thường được miêu tả là một loài vật không những sống lâu mà còn rất thông minh. Chính vì điều này mà loài cáo đã trở thành một biểu tượng xuất hiện rất nhiều trong nghệ thuật "ukiyo-e" truyền thống Nhật Bản - tranh khắc gỗ có từ thời Edo. Cụ thể, cáo trắng được cho là sứ giả của thần Inari và là linh vật bảo vệ con người, chống lại linh hồn ma quỷ. Ngoài ra, những bức tượng đá hình cáo Inari tại các đền thờ thường mặc một cái yếm đỏ. Trong tín ngưỡng Thần đạo, màu đỏ là màu của các vị thần, vì vậy, yếm đỏ được tin là giúp tránh bệnh tật và chống lại những nguồn năng lượng xấu.

Mặc dù loài cáo cũng được biết đến là một biểu tượng của sự gian xảo, nhưng trong dân gian Nhật Bản, những chú cáo tinh tường sẽ đi trừng phạt những kẻ tham lam, khoác lác. Bên cạnh đó cũng có câu chuyện về những con cáo có thể biến thành một thiếu nữ xinh đẹp bị lạc đường và cần sự giúp đỡ. Sau khi mời cô gái bí ẩn này ở lại qua đêm, chủ nhà thức dậy vào sáng hôm sau cùng với rất nhiều thức ăn ngon và báu vật có giá trị. Đặc biệt, cũng có câu chuyện cho rằng những con cáo tinh nghịch này đã cạo tóc chủ nhà khi họ đang ngủ.

Hình tượng cáo Inari trong văn hóa Nhật Bản hiện đại

Mặc dù ngày nay ít người theo tín ngưỡng Thần đạo nhưng nhiều truyền thống và phong tục của tín ngưỡng này vẫn được thấy trong cuộc sống hàng ngày ở Nhật Bản. Hình ảnh cáo Inari là lời nhắc nhở con người về cội nguồn truyền thống.

Inari Sushi

Trong khi nigiri sushi (cá cắt lát mỏng xếp bên trên nắm cơm) là một món ăn rất quen thuộc với khách du lịch thì inari sushi (được gọi là inarizushi trong tiếng Nhật) lại ít được biết đến bên ngoài Nhật Bản. Món ăn này thường được tìm thấy tại các nhà hàng sushi và quán mì ở Nhật Bản. Inari sushi có lớp vỏ ngoài làm từ đậu phụ vị hơi ngọt, hay còn được gọi là "aburaage". Miếng đậu phụ này được chiên lên, có hình giống như một cái túi và bên trong là cơm sushi.

Theo những câu chuyện dân gian, thức ăn ưa thích của loài cáo chính là aburaage (đậu hũ chiên giòn). Khi aburaage kết hợp với cơm người ta sẽ gọi đây là món Inari sushi, bởi cáo Inari chính là vị thần tượng trưng cho lúa gạo. Inari sushi có hương vị và hình dạng khác nhau tùy theo từng vùng miền tại Nhật Bản. Ở phía Đông Nhật Bản, món sushi này có hình chữ nhật bọc cơm trộn giấm ở bên trong, trông giống như một túi gạo lớn. Còn ở phía Tây Nhật Bản, Inari sushi có hương vị phong phú hơn, gạo thường được trộn với rau và một vài nguyên liệu khác. Ngoài ra, Inari sushi tại đây thường có hình tam giác giống như tai cáo.

Mặt nạ cáo Kitsune 

Khi tham dự lễ hội ở Nhật Bản, bạn sẽ thường thấy có một gian hàng bán các loại mặt nạ nhiều màu sắc, trong đó bạn có thể sẽ bắt gặp một chiếc mặt nạ cáo kitsune màu trắng. Những mặt nạ Kitsune ban đầu được sử dụng trong các điệu nhảy nghi lễ Shinto hay trong các vở kịch trên sân khấu của Nhật Bản, nhưng ngày nay, mặt nạ này được coi là vật trang trí để cầu mong cho sự thịnh vượng. Tuy nhiên, mặt nạ Kitsune vẫn được sử dụng trong một số nghi thức, đặc biệt là vào đêm giao thừa. Theo truyền thuyết, loài cáo thường mang hình dáng con người và viếng thăm đền Oji Inari ở Tokyo vào ngày này. Để kỷ niệm sự kiện này, hàng năm có rất nhiều người đã đeo mặt nạ Kitsune hoặc vẽ lên mặt hình con cáo để tham gia cuộc diễu hành Fox Oji Kitsune-no-Gyoretsu diễn ra vào đêm giao thừa hàng năm.

Cáo Inari cũng xuất hiện trong hoạt hình anime

Hoạt hình anime được biết đến như một loại hình văn hóa đặc trưng của Nhật Bản và không có gì ngạc nhiên khi loài cáo Inari cũng xuất hiện trong nhiều bộ phim hoạt hình anime và manga khác nhau như Pokemon hay Naruto. Đặc biệt hơn cả là trong truyện tranh manga và phim hoạt hình anime "Inari, Konkon, Koi Iroha" kể về một cô gái có tên là Inari Fushimi, người cứu một chú cáo con khỏi chết đuối dưới sông. Nữ thần tại một ngôi đền gần đó đã rất cảm kích trước lòng tốt của cô bé và ban thưởng cho Inari Fushimi sức mạnh để biến thành người khác, giống như những con cáo của văn hóa dân gian Nhật Bản được cho là có thể biến hóa thành người. Phim lấy bối cảnh tại thành phố Kyoto và các địa điểm có thật khác như Fushimi Inari Taisha nổi tiếng (được đề cập dưới đây), đã thu hút sự quan tâm của những người yêu mến thành phố này.

6 đền thờ Inari bạn phải ghé thăm khi đến Nhật Bản

Nếu bạn mong muốn được chiêm ngưỡng tượng cáo Inari thì hãy đến những ngôi đền thờ Inari. Những địa điểm linh thiêng này thường có một cổng torii màu đỏ và là nơi bạn có thể bắt gặp những bức tượng cáo. Tại Nhật Bản có hơn 30.000 đền thờ Inari nên sẽ không quá khó để tìm ra một bức tượng như vậy. Sau đây, chúng tôi xin gợi ý một vài địa điểm lý tưởng dành cho bạn. 

Fushimi Inari Taisha

Được coi là đền thờ Inari chính của Nhật Bản, Fushimi Inari Taisha ở Kyoto là một trong những điểm đến tuyệt vời để bạn có thể chiêm ngưỡng tượng cáo. Với một đường hầm trải dài tưởng như vô tận với khoảng 10.000 cổng torii màu đỏ, nơi đây đã trở thành một trong những địa điểm du lịch không thể bỏ qua tại Nhật Bản. Nếu bạn đi theo những con đường mòn quanh co tại đây, bạn sẽ lên được đỉnh núi Inari trong khoảng một tiếng rưỡi.

Khu vực này thường rất đông khách du lịch, vì vậy, thật khó mà có thể chụp được tấm hình cổng torii mà không vướng một vài người trong khung hình. Ngôi đền này mở cửa 24 giờ, vì vậy nếu bạn muốn chụp được một bức hình hoàn hảo thì hãy đến đây từ sớm nhé!

Đền Kasama Inari 

Đền Kasama Inari ở Ibaraki có từ hơn 13 thế kỷ và là một trong ba ngôi đền Inari lớn nhất ở Nhật Bản. Mặc dù tại đây không có nhiều cổng torii như Fushimi Inari Taisha, nhưng với lối kiến trúc ấn tượng, ngôi đền này vẫn thu hút hơn 3,5 triệu du khách từ khắp nơi trên thế giới ghé thăm mỗi năm. Đặc biệt, vào dịp năm mới, có hơn 800.000 khách tham quan đã đến đây chỉ trong khoảng ba ngày. Một trong những điểm đặc biệt nhất của ngôi đền chính là hai cây tử đằng 400 năm tuổi. Tán cây lớn và tuyệt đẹp với những bông hoa màu tím thanh tao đua nở vào mỗi tháng Năm. Khu vực Kasama cũng nổi tiếng khắp Nhật Bản với nghề làm gốm, vì vậy hãy chắc chắn sắm cho mình một món đồ lưu niệm được làm thủ công khi đến đây nhé!

Đền Toyokawa Inari

Khi bước vào khuôn viên của đền Toyokawa, bạn sẽ bị thu hút bởi chiếc cổng torii truyền thống và hai vị thần bảo vệ Phật giáo Nio. Điều đáng ngạc nhiên là ngôi đền Toyokawa Inari ở tỉnh Aichi này vừa là ngôi đền thờ đạo Shinto và cũng vừa là nơi thờ Phật giáo. Ngôi đền linh thiêng với những tòa nhà tuyệt đẹp có niên đại gần 600 năm và đặc biệt hơn cả, đây là "nhà" của hàng ngàn bức tượng cáo Inari được đặt trên khu đất rộng 13km². Những bức tượng cáo đeo yếm đỏ thường được thấy trong những ngôi đền với vai trò là người bảo vệ ngôi đền và đồng thời thể hiện sự tôn kính đối với thần Inari.

Đền Motonosumi

Đền Motonosumi không được nhiều khách du lịch biết đến và nằm ở phía Bắc tỉnh Yamaguchi, gần Kyushu. Ngôi đền được cho là xây dựng vào năm 1955 và thờ một con cáo trắng inari với khoảng 123 cổng torii truyền thống dẫn từ phía biển đến đền chính trên đỉnh đồi. Chiếc cổng cuối cùng có một chiếc hộp rất độc đáo được đặt trên đỉnh. Người ta cho rằng nếu người nào ném một đồng xu trúng vào chiếc hộp này và cầu nguyện thì mong ước của người đó sẽ thành hiện thực. Đền Motonosumi quả thực là một trong những ngôi đền độc đáo nhất ở Nhật Bản và rất đáng để ghé thăm.

Đền Yutoku Inari

Tọa lạc tại thành phố Kashima thuộc tỉnh Saga, đền Yutoku Inari được nhiều du khách yêu mến bởi lối kiến trúc tuyệt đẹp. Mặc dù tương đối mới so với các đền thờ khác trong danh sách này (được xây dựng vào năm 1687) nhưng đền Yutoku Inari lại vô cùng nổi tiếng và là một trong ba ngôi đền Inari hàng đầu của Nhật Bản. Sau khi đi qua cây cầu màu đỏ son "đẹp như tranh vẽ", du khách sẽ đi dọc theo một con đường mòn trên sườn đồi với những chiếc cổng torii nằm rải rác dẫn đến điện thờ chính cao 18m nhìn ra sân đền. Khu vườn của đền được thiết kế theo lối truyền thống của Nhật Bản, nổi bật với những khóm mẫu đơn nở rộ vào mùa hoa. Bên cạnh đó, tại đây còn có một bảo tàng trưng bày áo giáp lịch sử đã từng được sử dụng bởi các lãnh chúa phong kiến.

Đền Keihin Fushimi Inari

Được xây dựng ngay sau khi Chiến tranh thế giới thứ 2 kết thúc ở Kawasaki, Keihin Fushimi Inari là ngôi đền mới nhất trong danh sách này, nhưng cũng là nơi gần trung tâm thành phố Tokyo nhất. Mặc dù nhỏ hơn so với những ngôi đền khác, Keihin Fushimi cực kỳ độc đáo với những bức tượng cáo Inari. Với nhiều màu sắc khác nhau, 108 bức tượng tại đây đại diện cho 108 cám dỗ trần thế theo giáo lý Phật giáo. Mỗi con cáo đều có một biểu cảm khác nhau và là nét đặc trưng thú vị mà bạn chỉ có thể tìm thấy khi đến đây.

Ngoài ra, tại đây còn một bức tượng núi Phú Sĩ nhỏ. Mặc dù không đặc biệt bắt mắt nhưng bức tượng cũng mang một nét rất riêng. Thay vì được làm từ nguyên vật liệu truyền thống, bức tượng này được làm từ đá nham thạch lấy từ núi Phú Sĩ.

Cáo Inari có thực sự tồn tại?

 

Những bức tượng đá hình cáo Inari mặc áo yếm đỏ, bảo vệ đền thờ thực ra được lấy cảm hứng từ những con cáo thật ở Nhật Bản. Trước kia khi con người sống gần gũi với thiên nhiên, việc bắt gặp những con cáo trong tự nhiên là điều không quá xa lạ với người dân Nhật Bản, đến nỗi cáo đã trở thành một biểu tượng thiêng liêng truyền cảm hứng cho nhiều truyền thuyết về cáo Inari. Mặc dù ngày nay, những thành phố hiện đại với những tòa nhà cao tầng mọc lên, chúng ta không thường xuyên bắt gặp những chú cáo nữa nhưng chúng vẫn chưa hoàn toàn biến mất.

Ở vùng núi của tỉnh Miyagi, làng cáo Zao là một điểm tham quan miễn phí và là "nhà" của hơn 100 chú cáo. Đã quen tiếp xúc với con người, những chú cáo tại đây rất thân thiện và không ngại đến gần du khách. Đối với những người muốn được chơi đùa cùng những chú cáo ở Nhật Bản thì đừng bỏ lỡ trải nghiệm thú vị này nhé!

Lần tới khi bạn đến thăm một ngôi đền ở Nhật Bản, hãy thử tìm những bức tượng cáo Inari tại đây cũng như thưởng thức món inari sushi nhé! Chắc chắn bạn sẽ có những trải nghiệm tuyệt vời về cáo Inari đó!

Ảnh tiêu đề: KiraKiraAng / Shutterstock.com

Nếu bạn muốn gửi phản hồi về bài viết, hay có ý tưởng muốn chia sẻ hoặc câu hỏi liên quan đến Nhật Bản, vui lòng chia sẻ trên trang Facebook, Twitter hoặc Instagram của chúng tôi!