Nengajo - Tấm thiệp đầu năm mới của Nhật Bản và cách tạo ra một tấm thiệp cho riêng bạn

1. Nguồn gốc của Nengajo

Nengajo (年賀状) - tấm thiệp chúc mừng năm mới của người Nhật Bản có lịch sử tương đối lâu đời, từ thời Heian (794 - 1185). Từ xa xưa, người Nhật đã có phong tục đi chúc tết những người lớn tuổi, cấp trên, họ hàng,... vào những ngày đầu xuân năm mới để hỏi thăm sức khỏe và gửi những lời chúc tốt đẹp nhất đến họ. Những người sống ở xa thường sẽ gửi thư thăm hỏi nếu không thể trực tiếp tới gặp mặt. Vào những năm đầu của thời kỳ Minh Trị, hệ thống bưu chính ở Nhật được thành lập, đánh dấu một bước ngoặt lớn cho văn hoá gửi thiệp chúc mừng đầu năm, đặc biệt là từ sau năm 1873, khi bưu điện bắt đầu phát hành bưu thiếp, việc gửi thiệp mừng năm mới Nengajo bắt đầu tăng lên đáng kể và trở nên phổ biến như ngày nay. Nengajo không chỉ đơn thuần là lời chúc gửi đến bạn bè, người thân mà ngay cả trong công việc, bạn cũng sẽ dễ dàng thấy các công ty thường gửi Nengajo cho đối tác của mình để xây dựng mối quan hệ gắn bó lâu dài.

2. Văn hoá gửi Nengajo

Bạn sẽ gửi Nengajo cho ai?

Vốn dĩ trước đây, Nengajo được gửi đi khi người ta không thể trực tiếp ghé thăm và chúc mừng năm mới đối phương. Tuy nhiên, những năm trở lại đây, việc gửi Nengajo trở nên phổ biến hơn, người Nhật gửi Nengajo cho tất cả những người thân, bạn bè, thầy cô giáo, đối tác làm ăn, đồng nghiệp và những người mà họ đã nhận được Nengajo từ năm trước đó. Đây vừa là lời chúc mừng năm mới nhưng cũng là một cách thể hiện lời cảm ơn vì sự quan tâm, giúp đỡ của đối phương đến mình trong suốt một năm đã qua.

Thời gian thích hợp để gửi Nengajo

Bưu điện sẽ bắt đầu nhận Nengajo từ khoảng ngày 15/12 để phân loại và đảm bảo có thể gửi chúng đến các địa chỉ vào đúng ngày đầu năm mới 1/1. Thông thường vào khoảng cuối năm, sẽ có rất nhiều người cùng gửi Nengajo nên bưu điện sẽ trở nên bận rộn hơn bao giờ hết, do đó bạn nên chuẩn bị Nengajo từ sớm để người nhận có thể nhận được vào đúng thời gian mà bạn mong muốn. Thời điểm thích hợp nhất để bắt đầu lên danh sách những người bạn muốn gửi Nengajo là khoảng cuối tháng 11, sau đó bạn hãy chuẩn bị đặt in Nengajo và viết lời chúc vào khoảng đầu tháng 12. 

Mochu-hagaki

Ở Nhật Bản, đối với những gia đình có tang trong năm cũ, người ta cũng có những quy tắc riêng về việc gửi Nengajo. Những gia đình đang chịu tang người đã khuất sẽ không tổ chức chào đón năm mới, cũng như không nhận Nengajo trong 1 năm kể từ ngày gia đình có chuyện không vui. Thay vào đó, họ sẽ gửi Mochu-hagaki đến những người thân, bạn bè, đồng nghiệp có thể sẽ gửi Nengajo cho gia đình mình từ trước khoảng thời gian mọi người chuẩn bị Nengajo, vào khoảng cuối tháng 11 đến đầu tháng 12. Nội dung của Mochu-hagaki thông báo về việc gia đình có người mất và là lời cảm ơn gửi đến những người đã quan tâm, giúp đỡ gia đình trong thời gian qua. Tấm thiệp này cũng như một lời nhắn từ chối nhận Nengajo vào năm mới của người gửi chúng.

3. Cách viết Nengajo

Cách viết mặt trước Nengajo

① Số bưu điện: Ghi số bưu điện của người nhận ở ô ghi số bưu điện.
② Địa chỉ (1): Phía dưới phần ghi số bưu điện, ngay phần chính giữa 2 ô số ngoài cùng bên phải, ghi địa chỉ của người nhận. 
Lưu ý: Địa chỉ phải ghi đầy đủ, không được lược bỏ tỉnh thành. Trường hợp địa chỉ có con số và viết theo hàng dọc thì phải viết Kanji, nếu viết theo hàng ngang thì viết chữ số.
③ Địa chỉ (2): Nếu địa chỉ cần ghi tên tòa nhà, phần này sẽ được viết nhỏ và ở vị trí thấp hơn so với phần địa chỉ được nói đến phía trên. Thường sẽ ở chính giữa, phía dưới ô ghi số bưu điện thứ 3 và 4 tính từ phải sang.
④ Tên người nhận: Tên người nhận cần được viết to và rõ ràng nhất ở ngay dưới ô thứ 2 ghi số bưu điện tính từ trái sang, giữa mỗi ký tự nên cách nhau một khoảng cách bằng 1 chữ tưởng tượng để đảm bảo cân bằng bố cục.
⑤ Danh xưng: Phía dưới tên cần điền thêm「様」(Ông, bà, ngài,...) hoặc đối với những nguời như giáo sư, luật sư, bác sĩ, chính trị gia, có thể thay「様」thành「先生」(thầy, ngài).
⑥ 年賀 (Nenga): Đối với Nengajo, đặc biệt là thiệp tự làm, bạn cần chú ý ghi thêm từ “年賀” vào bên dưới phần dán tem của tấm thiệp.
⑦ Người gửi: Phần địa chỉ của người gửi được ghi theo chiều dọc, nhỏ gọn phía dưới chữ “年賀”, bằng đúng với chiều ngang của ô dán tem hoặc chiều ngang ô ghi số bưu điện người gửi. 

Bạn cũng cần lưu ý rằng, trong trường hợp gửi Nengajo cho một gia đình có cùng họ, bạn chỉ cần ghi phần họ ở phía đầu và ghi tên kèm chữ「様」phía sau theo thứ tự từ chủ hộ, vợ/chồng người đó và các con của họ. Nếu gia đình đông người, có thể thay thế bằng 「ご一同様」(Cùng gia đình). Ngoài ra, đối với trường hợp gửi Nengajo cho đối tác, cần ghi đầy đủ tên công ty, chức vụ.

Cách viết mặt sau Nengajo

① Lời chúc mừng năm mới (賀詞): Thường được viết to và rõ ràng nhất. Tuỳ từng đối tượng là người hơn tuổi hay ít tuổi, bạn bè thân thiết hay đối tác mà bạn có thể lựa chọn lời chúc phù hợp. Một vài câu chúc phổ biến như:
- あけましておめでとうございます: Chúc mừng năm mới
- 謹賀新年: Cung chúc tân xuân
- 謹んで新年の御祝詞を申し上げます: Xin gửi lời nghênh chúc tân xuân
- Happy New Year
② Lời nhắn gửi: Lời nhắn gửi được viết nhỏ, gồm 3 nội dung chính là lời chào và cảm ơn vì những điều đã qua trong năm cũ, lời nhắn mong được quan tâm và giúp đỡ trong năm mới và lời chúc sức khỏe, thịnh vượng tới đối phương.
Bạn có thể tham khảo một số lời chúc dưới đây: 

日頃の親身なご指導に深く感謝申し上げます
昨年の経験を生かし今年はご期待に応えるべく
精進する所存でおります
これからも変わらぬご指導ご叱責をお願い申し上げます。
Tôi vô cùng biết ơn sự hướng dẫn tận tình của anh/chị.
Để đáp lại những kỳ vọng trong năm mới của anh/chị, tôi sẽ cố gắng phát huy những kinh nghiệm tích lũy được trong năm vừa qua để cống hiến hết mình.
Mong rằng trong năm mới này tôi sẽ tiếp tục nhận được sự chỉ bảo từ anh/chị.

輝く新春を迎え益々のご発展と
皆様のご健康をお祈り申し上げます
本年も社員一同さらに誠心誠意業務に努めてまいります
なお一層のお引き立てを賜りますようお願い申し上げます。
Kính chúc mọi người một năm mới rực rỡ, thịnh vượng và dồi dào sức khoẻ.
Hy vọng rằng tất cả nhân viên của công ty sẽ tiếp tục nỗ lực cống hiến cho công việc trong năm mới.
Tôi mong rằng có thể tiếp tục nhận được sự ủng hộ từ các bạn.

先日は結婚式にご出席いただきありがとうございました
おかげさまで夫婦で初めての新年を迎えております
未熟な二人ですが今後ともよろしくお願い申し上げます。
Cảm ơn anh/chị đã tới dự lễ cưới của chúng tôi.
Thật may mắn vì chúng tôi đã có thể đón năm mới đầu tiên với tư cách là vợ chồng.
Mặc dù vẫn còn nhiều thiếu sót nhưng rất mong sẽ được anh/chị giúp đỡ.

③ Đề ngày: Ngày tháng được viết trong Nengajo có thể viết bằng niên hiệu hoặc năm dương dịch.
④ Trong trường hợp mặt trước của Nengajo chưa ghi tên và địa chỉ của người gửi, bạn có thể ghi chúng ở mặt sau.

4. Hướng dẫn tự làm thiệp mừng năm mới "Nengajo"

Tự làm Nengajo bằng ứng dụng trên điện thoại smartphone

Cùng với sự phổ biến của Nengajo, ngày càng có nhiều ứng dụng được phát triển để mọi người có thể thiết kế những chiếc thiệp đơn giản chỉ với một chiếc điện thoại thông minh và sau đó tự in ngay tại nhà hoặc đặt in ngoài hàng.

Một số hãng máy in lớn như Canon, EPSON, brother,... có cung cấp những ứng dụng thiết kế Nengajo trên điện thoại thông minh. Nếu bạn sở hữu những chiếc máy in có khả năng kết nối với điện thoại di động bằng Wifi, bạn có thể thoả sức sáng tạo nên những tấm thiệp theo ý thích mà chỉ tốn tiền mua giấy in Nengajo và mực in. 

Hoặc bạn cũng có thể tìm đến các ứng dụng tự làm Nengajo khác như みんなの筆王, Web筆まめ, かんたん年賀状2021, コンビニで年賀状,... Đối với những ứng dụng này, bạn không nhất thiết phải sở hữu một chiếc máy in để in những tấm thiệp do chính tay mình thiết kế, thay vào đó, bạn có thể đặt in chúng ngay trên mạng. Tất nhiên những ứng dụng này là hoàn toàn miễn phí.

Tuỳ vào từng ứng dụng khác nhau mà thao tác bạn cần làm để tạo nên những tấm Nengajo sẽ hơi khác biệt một chút. Tuy nhiên, về cơ bản bạn sẽ phải thực hiện các bước sau:
1. Lựa chọn mẫu thiết kế cho tấm Nengajo: Sẽ có rất nhiều mẫu thiết kế sẵn để bạn lựa chọn. Hoặc bạn cũng có thể chọn in những bức hình đã được chụp trong năm để in lên thiệp.
2. Điền lời chúc và lời nhắn gửi
3. Điền thông tin người nhận và người gửi
4. Đặt lệnh in (Nếu in tại nhà bạn cần kết nối điện thoại với máy in. Nếu đặt in trên mạng bạn sẽ đến với các bước hướng dẫn đặt in).
Điểm hạn chế của những ứng dụng này là bạn sẽ phải nhập liệu thủ công từng tấm Nengajo một nên sẽ hơi mất thời gian một chút nếu bạn muốn làm một số lượng thiệp lớn. 

Tự làm Nengajo bằng máy tính

Một cách khác để bạn có thể tự do làm ra Nengajo một cách nhanh chóng và thuận tiện hơn đó chính là sử dụng máy tính để thiết kế những tấm thiệp này. 
Phần mềm đầu tiên, cũng là phần mềm phổ biến trên máy tính nhất mà chúng tôi muốn giới thiệu đến các bạn đó chính là Microsoft Word. Để tạo được một tấm thiệp hoàn chỉnh trên phần mềm này, bạn sẽ phải thực hiện các bước cơ bản sau:

Thiết kế mặt ghi lời chúc:
1. Lựa chọn cỡ khổ giấy (Giấy in thiệp はがき (100x148mm))
2. Chọn font chữ yêu thích và điều chỉnh cỡ chữ phù hợp với các mục câu chúc, lời nhắn gửi.
3. Chèn hình ảnh trang trí.
Thiết kế mặt ghi địa chỉ:
Lựa chọn trên thanh công cụ theo thứ tự sau「差し込み文書」→「作成」→「はがき印刷」→「宛名面の作成」. Một màn hình hướng dẫn cách điền mặt ghi địa chỉ của Nengajo sẽ hiện ra bao gồm chi tiết thứ tự các mục cần điền. Những gì bạn phải làm chỉ là lần lượt điền những thông tin được yêu cầu vào. 
Ưu điểm của việc thiết kế trên máy tính bằng Microsoft Word là bạn có thể liên kết nó với một danh sách người gửi trên phần mềm Microsoft Excel để đặt lệnh in liên tục mà không cần phải thay đổi thông tin của từng người nhận một cách thủ công.

Bên cạnh đó, chúng tôi cũng muốn giới thiệu đến các bạn một phần mềm thiết kế thiệp Nengajo khác trên máy tính là 筆まめ. Cũng gần tương tự với các thao tác tạo Nengajo trên phần mềm Microsoft Word, 筆まめ cho phép người sử dụng thiết kế nên những tấm thiệp theo ý thích một cách dễ dàng với các bước cơ bản như: 
1. Chọn mẫu thiết kế
2. Điền nội dung lời chúc, câu nhắn gửi
3. Ghi tên người gửi và người nhận
4. In Nengajo.
Không chỉ đa dạng về các mẫu thiệp có sẵn, phần mềm này còn rất thân thiện với người sử dụng khi có sẵn mục 年賀状デザインナビ (Hướng dẫn thiết kế Nengajo). Ở mục này, sau khi chọn đối tượng gửi (cấp trên, cấp dưới, bạn bè,...), phong cách của Nengajo (đơn giản, sặc sỡ,...), phần mềm sẽ đưa ra những gợi ý thiết kế dành cho bạn.

5. Cách đặt in Nengajo tại các cửa hàng tiện lợi lớn

Đối với những gia đình có sẵn máy in thì việc in thiệp Nengajo quả thực rất tiện lợi và dễ dàng. Bạn chỉ cần mua những tấm bưu thiếp trắng chuyên dùng để in Nengajo và cho vào máy in là có thể yên tâm chờ đón những tấm thiệp đầy tâm huyết của mình ra đời rồi. Thế nhưng, đối với những gia đình không có máy in, không có thời gian để in Nengajo hoặc phải in Nengajo với một số lượng lớn thì việc đặt in tại cửa hàng tiện lợi sẽ là một lựa chọn hoàn hảo cho những ngày cuối năm bận rộn. Và thật may mắn khi các “ông lớn" như Lawson, Family Mart, 7 Eleven hay Ministop đều có dịch vụ nhận đặt in Nengajo.

Dưới đây là hướng dẫn cơ bản về cách đặt in Nengajo trên mạng của các cửa hàng tiện lợi.
1. Truy cập vào trang web Đặt in Nengajo của Family Mart, 7 Eleven, Mini Stop, Lawson
2. Lựa chọn thiết kế yêu thích
3. Thay đổi nội dung trên thiệp (họ tên, địa chỉ, lời chúc,...)
4. Lựa chọn cửa hàng bạn sẽ tới lấy Nengajo
5. Nhập địa chỉ liên lạc
6. Đặt hàng. Sau khi hoàn thành việc đặt hàng, một email sẽ được gửi đến bạn để xác nhận thông tin.
7. Đến cửa hàng nhận Nengajo theo thời gian đã hẹn.
(Tuỳ từng cửa hàng tiện lợi sẽ có những khác biệt nhất định)

Thông thường các cửa hàng tiện lợi kể trên đều có ưu đãi giảm giá dành cho các đơn đặt in Nengajo trên mạng, đặc biệt là các đơn đặt sớm. Mức giảm giá có thể lên tới 30% tuỳ thuộc vào số lượng thiệp bạn đặt in. Ngoài ra, bạn cũng có thể tham khảo thêm tại các trang web của những tiệm chuyên cung cấp dịch vụ in ấn tại Nhật để đặt in những mẫu Nengajo riêng của mình.

Lời kết

Một năm cũ chuẩn bị qua đi cũng là lúc chúng ta háo hức chờ đợi những điều tốt đẹp của một năm mới sắp tới. Những tấm thiệp Nengajo ghi những lời chào, lời chúc mừng năm mới nhưng cũng gói trọn trong đó một nét văn hoá hết sức đặc trưng của người dân xứ sở anh đào. Hãy thử gửi những tấm bưu thiếp đến những người thân, bạn bè, thầy cô hay đồng nghiệp của bạn vào dịp năm mới này để tận hưởng trọn vẹn niềm vui ngày đầu năm mới tại Nhật Bản nhé!

---

Ảnh bìa: pixta.jp

Nếu bạn muốn gửi phản hồi về bài viết, hay có ý tưởng muốn chia sẻ hoặc câu hỏi liên quan đến Nhật Bản, vui lòng chia sẻ trên trang Facebook của chúng tôi!